Het verlies dat nooit zal wennen…
De meeste mensen hebben het even geleden zien langskomen tussen mijn berichten. Het verlies van mijn beste maatje, mijn hond: Barney.
Het is nu 4 weken geleden. Waar de eerste week van rouwen vooral gevuld zat met intens verdriet, heeft dit de laatste week van schoenen gewisseld met periodes van dankbaarheid, periodes van gemis, en momenten waarvan nog steeds mijn hart breekt…
Toen ik na een week terug aan het werk ging, volgde er nog 1 beproeving op de eerste dag. Namelijk een gesprek met een cliënte, waarvan het hondje al een tijdje ziek was. Helaas hebben ook zij uiteindelijk hun allerbeste vriend moeten laten gaan, en hebben we samen nog een laatste gesprek gevoerd hierover…
Hoe raar het ook klinkt: Het is in deze momenten dat er toch een glimp van dankbaarheid verstopt zit. Dat ik er terug kan zijn voor de mensen. Ook al is het in de droevige momenten. Want helaas horen die er ook bij.
Ik heb na dat moment ook besloten om over dit verdriet, dit rouwproces een stukje te schrijven. Enerzijds voor mij als een puzzelstukje dat nodig is om de puzzel van dit rouwen verder te leggen. En anderzijds om alle mensen die ook voor deze keuze komen te staan, om toch een stukje van mezelf mee te geven over hoe ik dit heb aangepakt.
Ik ga het in deze blog hebben over de praktische kant, de gevoelskant, en over alle vragen waar ik mee worstelde.
Het verloop vooraf:
Bijna 10 jaren heb ik mogen genieten van mijn bullmastiff Barney. 9,5 jaar om precies te zijn. In zijn hele leven is hij eigenlijk vrij gezond gebleven. We waren eigenlijk vaak verbaasd dat hij het zo lang gered heeft, als je eens wist wat hij soms uitstak :-)
2 jaren geleden vonden we een tumor in zijn hals, een kwaadaardige lymfeklier tumor. Na de nodige onderzoeken bij de oncoloog is hij daaraan geopereerd. We moesten wel in ons achterhoofd houden dat dit kon uitzaaien, maar na deze operatie bestond de kans dat hij wel een tijdje goed kon blijven. Tussen toen, en begin dit jaar is eigenlijk alles ook relatief stabiel gebleven.
Fast forward naar 2 maanden geleden:
We ontdekten een nieuwe massa aan zijn voorpoot. De labo resultaten gaven helaas slecht nieuws, en een vermoeden van een tumoraal gezwel.
Het was op zich te opereren, maar met de lymfekliertumor in ons achterhoofd heb ik eerst besloten om hem onder de foto’s te doen om te checken op uitzaaiingen. Deze bleken er niet te zijn, dus de operatie volgde.
Tijdens de operatie bleek dat de tumor al verweven zat met bloedvat, pees en zenuw, en kon niet volledig weggenomen worden. Het stuk dat weggenomen was, werd opgestuurd naar het labo. Een week later wilde de wonde van de operatie maar niet goed genezen, en stierf er een stukje huid af tussen de hechtingen.
Toen we bij de dierenarts kwamen om dit na te kijken, waren ook de labo resultaten binnen. En deze waren enorm slecht…
Het kwam erop neer: de wonde kon op zich ook open genezen mits de nodige zorgen (zonder hechtingen dus), maar zou wel een tijdje duren. In het andere kamp sluimerde de tumor, waarvan de resultaten voorspelden dat het terug zou zijn tegen dat de wonde genezen was.
En dan sta je aan de grond genageld… Sprakeloos.
Hoe maak je in hemelsnaam de juiste keuze?
Het gebeurde de laatste jaren automatisch dat ik over deze zaken al nagedacht had. En ik moet zeggen dat dit hielp. Dat ik mezelf al enkele keren de vraag gesteld heb: hoe ver zou ik het wel of niet laten komen?
In mijn werk ontsnap ik er niet aan, dat ik wel eens in contact kom met mensen die hun hond helaas moeten laten gaan, en zie ook met welke vragen en emoties zij zitten.
En doordat ik 2 jaar geleden eigenlijk al vreesde dat Barney zijn lymfekliertumor hem fataal zou worden, ben ik hier destijds al hard over gaan nadenken.
De keuze treft altijd 2 kanten. De kant van de hond, en de kant van de mens.
Hoe zwaar deze beslissingen ook zijn, ik kan gewoon niet anders dan in deze situaties altijd de kant van de hond te kiezen. En dit zou elke eigenaar moeten doen. Je hart en verstand zullen continu met elkaar gaan vechten, maar op het einde van de rit moet je een keuze maken in het belang van je hond. En dan moet je even je eigen belangen en ego opzij kunnen zetten.
Honden leven zo in het moment. Zijn niet bezig met hun toekomst te plannen, zijn niet bezig met wat morgen brengt zoals wij. Ze leven op het ritme van wat hun dag hun brengt. En dan is de vraag: voelen ze zich goed vandaag, of niet…
Ik heb voor mezelf altijd enkele criteria in het hoofd gehouden:
Voelt mijn hond zich goed, en zo nee, is er verbetering in vooruitzicht?
Heeft mijn hond nog kwaliteitsvolle dagen?
Zijn er op een week of maand meer goede dagen dan slechte dagen of niet?
Ga ik hem op termijn leed besparen, of kan ik nog lange tijd vreugde toevoegen?
Van het moment dat ik eigenlijk zie dat er meer slechte dagen zijn dan goede dagen, gaan er alleszins alarmbellen voor me af. En dat gebeurde in dit geval ook.
Maar er op voorhand over nadenken, en plots voor de keuze staan, is nog een heel ander verhaal. Dan komt je hele wezen in protest, en gaat alles overdenken.
Voor ik naar de dierenarts ging de voorlaatste dag, had ik voor mezelf uitgemaakt:
Als Barney zijn poot moeilijk gaat genezen, en de vooruitzichten van de tumor zijn slecht, dan ga ik hem zijn laatste maanden niet revaliderend en pijnlijk laten doorbrengen.
Zelfs op de vraag wanneer de euthanasie zou doorgaan, heb ik besloten om hem de dag erna thuis te laten gaan. Ik wou hem heel graag nog 1 of 2 weken bij me hebben gehad, maar als ik mijn criteria afging:
Dan zouden dit geen kwaliteitsvolle dagen zijn
Zouden er meer slechte dagen dan goede dagen zijn
Er zou geen verbetering komen
En als laatste: Ik zou hem geen leed besparen door hem nog 1 of 2 weken bij me te houden.
Daarom nam ik het zware maar ‘juiste’ besluit om het niet onnodig te rekken. Dat verdiende hij absoluut niet.
De euthanasie, en wat daarna?
In ons geval hebben we besloten om Barney bij ons thuis te laten inslapen. Op zijn eigen kussen, in zijn eigen huis, zonder bijkomende stress.
Maar:
Je kan je hond bij de dierenarts in de praktijk zelf laten inslapen
Sommige dierenartsen doen dit ook bij jou aan huis.
Waar hij bij de dierenarts in de praktijk vaak wat argwanend was na zoveel onderzoeken, begroette hij nu de dierenarts, breed kwispelend. Op zijn zachte, vrolijk snuivend, snuffelende manier zoals elk ander bezoek, alles voor een aai. En hier zag ik: dit zit goed. Ik heb de goede keuze gemaakt.
Bij mijn vorige hond Lou, is dit ook gebeurd bij de dierenarts zelf. We zijn toen ook bij hem gebleven, maar iets is nadien blijven knagen. Bij Barney wist ik dit al lang: dit moest in zijn eigen gezinnetje gebeuren. Zowel voor hem als voor ons.
Ook hadden we al nagedacht over wat we na de euthanasie zouden doen. Doorgaans zijn deze de meest voor de hand liggende opties:
Als je hond bij de dierenarts zijn laatste rust gevonden heeft, kan je eventueel zijn lichaam ter plaatse laten, of het zelf meenemen.
Als je het zelf meeneemt, dan kan je ervoor kiezen om het lichaam bvb te begraven of te laten cremeren.
Ik zal er voor de volledigheid maar bij vermelden: check bij je gemeente welke voorschriften er zijn ivm het begraven van je huisdier in eigen tuin. Niet alles is toegestaan.
In ons geval hebben we gekozen voor een individuele crematie, waardoor ik zijn assen terug kon meenemen. Iets waar ik nog steeds dankbaar voor ben.
Mijn rouwproces
Over dit stuk heb ik zeker niet alle wijsheid in pacht. Ik ben geen psycholoog. Geen specialist in rouwverwerking. Ik ben gewoon Hans. Een vader, een echtgenoot, hondenprofessional, en ex-hondeneigenaar op dit moment…
Lees dit stukje ook als zodanig. Ieder verwerkt dit op zijn eigen manier. Er zijn enkele zaken die ik graag wil delen over hoe ik dit momenteel aanpak, maar ik kan niet genoeg benadrukken: Er zijn mensen die je hierbij kunnen helpen als dit te moeilijk of te zwaar voor je valt.
Zelf heb ik ervoor gekozen om een week vrijaf te nemen. Ik voelde dat ik er zelf even niet kon staan zoals ik dat zou willen voor mijn cliënten en hun honden. Ik wou het wel, maar het lukte niet.
Bij het heengaan van mijn vorige hond, toen stond ik emotioneel ook totaal niet waar ik nu stond. Toen ben ik vooral ‘in de afleiding’ gevlogen. Direct gaan werken, er zo weinig mogelijk bij stilstaan. Maar eigenlijk rekte dit het rouwproces toen vooral erg lang en pijnlijk.
Deze keer koos ik ervoor om een week de ruimte te nemen, zonder afleidingen om al deze emoties er te laten zijn en te voelen. Zonder ze een stempel te geven van goed of slecht. Ze kwamen, en gingen.
Dankbaarheid, zwaar verdriet, gemis, tranen, en glimlachjes. En nog zoveel andere emoties die ertussen in hangen waar we volgens mij nog niet eens namen voor hebben.
En vergeleken met het vorige rouwproces van mijn vorige hond, verliep het nu veel intenser en échter, maar: het kreeg sneller een bepaalde vorm van acceptatie en gemis… En voor de eerste keer voelt dit voor mij als hoe het eigenlijk zou moeten lopen.
Vergis je niet, er rollen nog steeds tranen. Maar zodra die golf gepasseerd is, vloeit er ook terug dankbaarheid. En ik denk dat ik zo nog wel wat golven op mijn pad krijg. En ik zal ze wel nemen hoe ze komen.
Mijn toekomstbeeld
Er ontbreekt een stukje van me nu. Om zonder hond verder te gaan voelt niet compleet voor me. Maar aan de andere kant wil ik ook niets overhaasten.
Bij de mensen die bij me over de vloer komen zie ik verschillende zaken terugkomen:
Mensen die terug kiezen voor een hond vlak erna
Mensen die een hele tijd geen hond willen
Mensen die nooit meer een hond nemen
Bij mensen die direct een hond terug in huis halen, zie ik soms dat dit echt mooi kan verlopen. In andere gevallen zie ik dat ze soms onbewust ‘vergelijken’ met de vorige hond en hun verwachtingen daarop afstemmen.
Dit brengt direct een soort ‘druk’ met zich mee op de nieuwe pup of hond. Want zij zullen nooit hetzelfde karakter hebben, zullen nooit dezelfde trekjes hebben, en bovenal: dit is iets wat niet eerlijk is dat we van onze nieuwe hond mogen verwachten, want dit kunnen ze niet inlossen. En als op deze manier de start gemaakt wordt, kom ik het toch vaak tegen dat dit vroeg of laat gewoon gaat wringen… Langs 2 kanten.
Dit is dus iets waar ik mezelf voor wil behoeden. Wanneer ik ervoor kies om een volgende hond in huis te halen, wil ik eerst voelen dat dit allemaal zijn plaatsje gevonden heeft. Want wanneer de volgende hond komt, wil ik hem met open gevoel leren kennen, leren ontdekken, leren wat zijn sterke en minder sterke punten zijn, en wil ik mijn opvoeding en training op dit karakter kunnen afstemmen. Zoals ik dit met alle honden in mijn training doe.
Als je de ware aard van je hond kent, en daar alles op kan afstemmen: geloof me. Je band zal sterker dan ooit zijn. En voor minder doe ik het niet.
Net zoals mijn band met Barney ijzersterk was, gun ik mijn volgende hond dit ook. Maar doordat deze band zo onbreekbaar was, zal het wellicht nog eventjes duren voor ik me helemaal open kan stellen voor de volgende hond.
Maar ik denk niet dat dit jaren zal duren.
Zit jij ook met vragen?
Vroeg of laat kampt een overgroot deel van de hondeneigenaren met deze hartverscheurende keuze.
In mijn ogen helpt het om er op voorhand wel al eens over na te denken. Hoe zou je het zelf willen? Hoever zou je gaan? Wat zou voor jou goed voelen? Waar zou je je lieve vriend willen laten heengaan, en waar gedenk je hem nadien.
Door er al een keer over na te denken en het al eens met een vriend, je partner, een collega over te hebben, zorgt ervoor dat je gezonder een beslissing kan nemen op het moeilijkste moment.
En geraak je zelf niet uit de twijfels? Bespreek het. Mensen zoals ik kunnen je helpen om de noden van je hond te vertalen, maar ook je dierenarts kan hier een rol in spelen als je daar een goede band mee hebt.
Bedankt dat ik jullie mocht meenemen in dit proces. En ik wens jullie allemaal eerst nog vele liefdevolle jaren met jullie honden.
En moest het moment ooit komen, dat jullie ook vanuit die liefde de juiste keuze mogen maken voor jullie honden.
